Socius.be

Steunpunt sociaal-cultureel volwassenenwerk

Ronny Leenknegt

Alexi De Greef over ESF-subsidiëring: “Bezint eer ge begint”

door

Socius verkent dit jaar de subsidiemogelijkheden van het Europees Sociaal Fonds door een blik te werpen op twee projecten uit de volwasseneneducatie: TWIP en BXL@WORK. Hieronder geven we het woord aan Alexi De Greef van KliQ Works over het project TWIP.

Sinds 2017 werkt KliQ Works rond LGBTI+-inclusief rekruteren in de Europese Unie. Dit doen we met de steun van ESF Vlaanderen onder het project TWIP, ofwel: ‘Transnational Workplace Inclusion Project’. Meer bepaald steunt het ESF initiatieven die ijveren voor de tewerkstelling van (voornamelijk) maatschappelijk kwetsbare groepen. Hierbij stimuleert het ESF om innovatief en transnationaal te werken.

KliQ Works en TWIP

KliQ is de vormingsorganisatie van çavaria, de erkende sociaal-culturele belangenorganisatie die zich inzet voor de rechten en het welzijn van homo’s, lesbiennes, bi’s, transgenders en intersekse personen in alle aspecten van het dagelijkse leven. KliQ richt zich specifiek op vormingswerk en sensibiliseringswerk, onder andere op de werkvloer. Dit doen we onder de naam KliQ Works.

Het doel van de tools die we met KliQ Works ontwikkelden voor TWIP: gelijke kansen bieden aan gender non-conforme en niet-heteroseksuele personen op hun weg naar de arbeidsmarkt. TWIP staat voornamelijk werkgevers en toeleiders bij in het creëren van een meer LGBTI+-inclusief competentie- en talentmanagement. Zo wil TWIP de kloof dichten tussen werkloosheid bij de doelgroep aan de ene kant, en een tekort aan gekwalificeerd en getalenteerd personeel aan de andere kant.

“TWIP wil gelijke kansen bieden aan gender non-conforme en niet-heteroseksuele personen op hun weg naar de arbeidsmarkt.”

Transnationale uitdaging

KliQ Works trekt dit transnationale werkvloerproject in samenwerking met partners in Nederland, Duitsland, Bulgarije en Tsjechië. De uiteenlopende wetgevende en culturele contexten waarbinnen deze partners zich bevinden zorgden voor een grote uitdaging. Hoe zorgen we ervoor dat de tewerkstellingsgraad van LGBTI+-personen in iedere lidstaat erop vooruitgaat, ongeacht de culturele startpositie van de lidstaat? Naast een goede beheersing van het Engels was een diepgaande maatschappelijke analyse noodzakelijk voor het succes van het project.

De transnationale factor van dit project was niet evident, maar spoorde ons extra aan om nog creatiever en meer out of the box te denken in termen van flexibiliteit. Zelfs in legislatief gezien progressieve landen waar discriminatie hard wordt aangepakt, worden LGBTI+-personen op individueel niveau nog te vaak geconfronteerd met microagressies, impliciete discriminatie bij sollicitaties en promoties, intolerantie en stigmatiserende vooroordelen. Maar net dankzij die transnationale uitdaging creëerden we een verrijkende en veelzijdige toolkit die zowel toegankelijk is voor kleine KMO’s die net starten met werken rond LGBTI+-inclusie als voor multinationals die al wat verder staan en hun inclusiebeleid willen verdiepen.

“Dankzij de transnationale uitdaging creëerden we een verrijkende en veelzijdige toolkit.”

Een kritische blik op de ESF-subsidies

Het is voor een kleine vzw zoals die van ons niet altijd evident om grote innovatieve risico’s te nemen. Maar dankzij de financiële en structurele steun van ESF kan je als vzw een grotere innovatieve sprong wagen.

Nog een pluspunt: het grote netwerk van een Europese gigant als ESF zorgt ervoor dat projectpromotoren met elkaar in contact kunnen komen. Een hele waaier aan ESF-gerelateerde events biedt mogelijkheden tot ervaringsuitwisseling. De ene innovatieve projectmanager kan de andere inspireren. Waar de transnationale samenwerking het netwerk verbreedt op geografisch vlak, zorgen deze events voor een uitbreiding op maatschappelijk vlak. Voor een project dat gaat over LGBTI+-inclusief rekruteren is een gelijklopend project met de focus op ex-gedetineerden zeer interessant. Een nadruk op werkgevers kan uitgedaagd worden door een project dat de klemtoon legt op werknemers. Al deze elementen openen nieuwe perspectieven, verbreden het netwerk en dragen bij tot de belangrijke kennisoverdracht en duurzaamheid van de projecten.

“Het grote netwerk van een Europese gigant als ESF zorgt ervoor dat projectpromotoren met elkaar in contact kunnen komen.”

Ondanks deze positieve effecten van ESF-subsidiëring botsten we ook op barrières. Met stip op één: de rapporterings- en registratieprocedures die toch voor een zware administratieve druk zorgen. Door de veelheid aan projecten die ESF overziet is deze administratie vaak belangrijker als criterium voor de voortzetting van de subsidiëring dan de inhoudelijke output van een project. Er is een hiaat tussen de vereiste rapporteringen en de operationele werkelijkheid. Voor TWIP kon KliQ rekenen op administratieve steun van partnerorganisatie çavaria, maar dit zal niet voor alle organisaties mogelijk zijn. De zware administratieve werklast staat soms wel degelijk in de weg van inhoudelijk werk.

“De zware administratieve werklast staat soms in de weg van inhoudelijk werk.”

Bovendien is een van de ESF-voorwaarden dat de ontwikkelde tools beschikbaar blijven gedurende een periode van drie jaar na afloop van het project. Dit betekent onder andere dat de output gratis moet zijn. Dit is begrijpelijk omdat de tools een maatschappelijk doel dienen, maar werkt de weg naar duurzaamheid en autonomie tegen. Een startende vzw kan niet zelfvoorzienend worden als ze geen inkomsten mag halen uit geproduceerde output. Zodra de projectsubsidies opdrogen en de projectpromotor niet kan blijven werken aan het project, dreigt de output een stille dood te sterven. Momenteel voorziet het ESF een disseminatieperiode van zes maanden. In die zes maanden combineert TWIP de zo ver en breed mogelijke verspreiding van de tools met het verweven van het project in het DNA van de organisatie. Een half jaar is echter een korte periode om dit te doen. Een langere overbruggingsperiode tussen het einde van het project en de autonomie van de output zou beter en ook duurzamer zijn. Relaties opbouwen met partners kost tijd.

“Een startende vzw kan niet zelfvoorzienend worden als ze geen inkomsten mag halen uit geproduceerde output.”

‘Bezint eer ge begint’

Het is dankzij de ruime steun van het ESF dat KliQ zoveel innovatieve tools kon ontwikkelen rond inclusief rekruteren. Tools die bedrijven in zowel binnen- als buitenland nu volop implementeren. Maar tegelijk bevond KliQ zich in een geprivilegieerde positie dankzij de interne administratieve steun die we van partnerorganisatie çavaria kregen. De administratieve last, rapporteringsplicht en complexe regeling met betrekking tot aanbestedingen en budgetteringen maken dat het fonds zeker niet toegankelijk is voor elke organisatie. Zoals dat het geval is bij veel subsidiëringskanalen geldt ook hier het aloude gezegde: ‘Bezint eer ge begint’.

Wil je graag meer weten over de output van dit project? Stuur dan een mail naar alex.degreef@kliqvzw.be. Of je kan eens gaan kijken op het e-learningplatform KliQ Academy. Daar kan je de vijf ontwikkelde tools gebruiken na registratie.

Over het ESF Vlaanderen

Het Europees Sociaal Fonds Vlaanderen ontvangt haar middelen van de EU en de Vlaamse overheid. Die middelen worden toegekend aan organisaties als aanvulling op een inbreng uit de private sector of van andere bronnen. De bijdrage is altijd begrensd op 50 %. In principe richt het ESF zich tot elke organisatie (KMO of vzw) die wil werken aan een openstaande oproep. Wil je meer weten over deze subsidies? Je leest er alles over op esf-agentschap.be.

Hoe kunnen we als middenveld het Europese beleid beïnvloeden?

door

De voorbije maanden zien we hoe de klimaatbeweging Europa in het vizier heeft en zich Europees organiseert voor een thema dat de landsgrenzen overschrijdt. Een echte inspiratie voor middenveldactoren die volop willen gaan voor een democratischer en socialer Europa. Maar liggen sociaal-culturele organisaties wel wakker van wat er zich in Europa afspeelt? Hoe kunnen we als middenveld het Europese beleid beïnvloeden? En wat is de rol van de civiele samenleving in Europa?

Toegegeven, de Europese politiek levert niet altijd een mooi schouwspel op. Europa is dringend aan verandering toe. En die komt er ook: andere prioriteiten moeten het Europese project terug een toekomstvisie geven die meer aansluit bij de behoeften van de burgers. Een eerste aandachtspunt zijn de Europese subsidieprogramma’s. Die brengen niet alleen geld in het laatje, maar bepalen ook mee het gelaat en het beleid van Europa. Interessant voor onze sector zijn de programma’s van Erasmus+, Creatief Europa en Europa voor de Burger. Die sluiten naadloos aan bij de decretale functies van het sociaal-cultureel volwassenenwerk.

“De subsidieprogramma’s van Erasmus+, Creatief Europa en Europa voor de Burger sluiten naadloos aan bij de decretale functies van het sociaal-cultureel volwassenenwerk.”

Europese subsidies op maat van het SCVW

Bij Erasmus+ ligt de focus op de leerfunctie en de acht sleutelcompetenties voor een leven lang leren, een Europees referentiekader dat in 2018 geactualiseerd werd. Deze sleutelcompetenties zijn gesneden brood voor het sociaal-cultureel werk. De burgerschapscompetentie, de persoonlijke, sociale en ‘leren om te leren’ competentie, de competentie inzake cultureel bewustzijn en culturele expressie, maar evengoed de geletterdheid, de digitale competentie en de ondernemerscompetentie komen in onze sector veelvuldig aan bod. Wil je graag subsidies aanvragen binnen het programma van Erasmus+? Lees dan zeker de sleutelcompetenties na en verwijs ernaar in je aanvraag.

Andere subsidieprogramma’s zoals Creatief Europa sluiten dan weer aan bij de cultuurfunctie. Europa voor de Burger focust vooral op een actief Europees burgerschap en wil een dam opwerpen tegen het negativisme over Europa dat nu in opkomst is. Dé centrale vraag: hoe kunnen we als burger het beste leven in het Europa van de toekomst?

Europa schoof in zijn beleidsintenties prioriteiten naar voren voor de volgende legislatuur. Resultaat: de bovenstaande subsidieprogramma’s leggen vanaf 2021 de nadruk op sociale inclusie en integratie én op de stimulatie van werken met specifieke doelgroepen. Hiermee doet Europa dus een appel op de competenties en aanpak van sociaal-culturele organisaties.

“In de volgende legislatuur doet Europa een appel op de competenties en aanpak van sociaal-culturele organisaties.”

Sociaal-culturele organisaties als Europese middenveldactor

Veel sociaal-culturele organisaties focussen op een thema of op één of meerdere doelgroepen: natuur, klimaat, duurzaamheid, mobiliteit, armoede, de volwaardige en menselijke opvang van vluchtelingen, laaggeschoolden, personen met een handicap, … Een groot deel van de regelgeving rond deze thema’s en doelgroepen komt tot stand op Europees niveau. Daarom is het logisch dat je als betrokken sociaal-culturele organisatie je acties en lobbywerk op Europees niveau richt.

Nog een tip: sluit je aan bij een Europese koepelorganisatie. Op die manier maakt je organisatie deel uit van een groter en sterker geheel, kan je informatie en praktijkervaringen uitwisselen en heb je een voet tussen de deur bij de Europese Commissie. En zo kan je je rol als middenveldactor meer slagkracht geven.

“Wil je je rol als middenveldactor meer slagkracht geven? Sluit je dan aan bij een Europese koepelorganisatie.”

Geduld of gewoon koppigheid

Geduld is geen sleutelcompetentie, maar iedereen die het Europese beleid wil beïnvloeden moet een zekere koppigheid hebben. De bijsturing van een beleid dat vooral gericht is op economische groei gebeurt niet zonder slag of stoot en is eerder een werk van lange adem en veel strategie. Maar het gaat de goede richting uit. Ook de Europese instanties beseffen steeds meer dat een samenleving niet louter economisch ingevuld kan worden en burgers verenigd in de civiele samenleving eisen meer aandacht voor dat wat zij belangrijk vinden. En laat dat net een kerntaak van de sociaal-culturele sector zijn.

Wil je graag meer weten over Europese subsidies en hoe je jouw rol als Europese middenveldactor kan versterken? Schrijf je in voor onze workshop lobbywerk op Europees beleidsniveau op donderdag 17 oktober of voor onze infosessie over Erasmus+ en Epale op maandag 18 november.

Zijn we in 2021 op weg naar échte Europese uitwisselingen?

door

Ben je je langetermijnplannen voor Europese samenwerkingen volop aan het uitstippelen? Dan knippert het jaar 2021 ongetwijfeld als een neon reclamebord in je achterhoofd. In deze blog werpen we een blik op het huidige én het nieuwe Europese subsidieprogramma van Erasmus+. En waarom we dit programma vanuit Socius alleen maar kunnen aanraden.

Meer impact en professionele energie

Er valt heel wat te zeggen over het subsidieprogramma van Erasmus+. In de eerste plaats dat het naadloos aansluit bij de educatieve of leerfunctie van het sociaal-cultureel volwassenenwerk. Het programma is toegankelijk voor professionele medewerkers en vrijwilligers die zowel in de niet-formele als de formele educatie actief zijn.

Waarom we Erasmus+ aanraden? In 2017 deden we een bevraging bij sociaal-culturele volwassenenorganisaties die sinds 2014 een project onder Erasmus+ uitwerken. Daaruit blijkt dat zij hun Europese samenwerking en uitwisseling als zeer positief ervaren. De voornaamste meerwaarde: dat je als professional reflecteert over je eigen job, je werkvormen en dat je kennismaakt met nieuwe methoden in het buitenland. Ook creëren organisaties meer impact door gemeenschappelijke campagnes op te zetten met internationale partners. De internationale contacten boosten bovendien de professionele energie.

Met het programma van Erasmus+ creëer je meer impact via gemeenschappelijke campagnes met internationale partners.
Internationale mobiliteit en strategische partnerschappen

Het huidige programma omvat twee kernacties. De eerste is gericht op internationale mobiliteit en is zeer relevant voor niet-formele volwasseneneducatie. Sinds de start van Erasmus+ in 2014 kregen erkende sociaal-culturele volwassenenorganisaties in totaal maar liefst 182.621 euro subsidies om hun stafmedewerkers en vrijwilligers een opleiding in het buitenland te laten volgen. Zo vertrok een medewerker van Vormingplus Limburg naar Denemarken voor een vorming over digital storytelling. Dit succesverhaal illustreert mooi hoe professionalisering in het buitenland een positieve invloed heeft op heel de organisatie én de deelnemers.

De tweede kernactie van het programma gaat over ‘strategische partnerschappen’. Tot nu toe waren die vooral door een gebrek aan financiële middelen niet bepaald succesvol in onze sector. Maar daar komt verandering in. Aangemoedigd door de mooie resultaten onder kernactie 1 werkt Vormingplus Limburg nu ook onder kernactie 2 samen met internationale partners. Deze keer uit Cyprus en Polen. Het doel: methodieken uitwisselen en sensibiliseren rond het thema vluchtelingen. Deze methodieken geven op hun beurt inzicht in het integratieproces van de betrokken landen.

Het succesverhaal van Vormingplus Limburg illustreert mooi hoe professionalisering in het buitenland een positieve invloed heeft op heel de organisatie.
Kleinschalige uitwisselingen?

Al het bovenstaande slaat op de huidige subsidieperiode. De Europese subsidieprogramma’s van onder andere Erasmus+, Creatief Europa, Europa voor de Burger en het Europees Sociaal Fonds krijgen in 2021 een flinke update. In wat volgt zetten we de verschillen die nu al zichtbaar zijn in het Erasmus-programma op een rijtje.

Het eerste wat opvalt, is dat de naam ‘Erasmus+’ vanaf 2021 verandert naar ‘Erasmus’. Waarom is op dit moment niet duidelijk en misschien zelfs irrelevant. Ook opvallend: het voorgestelde Europese budget stijgt aanzienlijk in 2021. Even was er twijfel over de plaats van volwasseneneducatie in het Erasmus-programma, maar door de stijging van het budget is er meer financiële ademruimte en blijft het aandeel van volwasseneneducatie 4%. Nog zo’n positieve evolutie: de toevoeging van een nieuwe actie die kleinschalige uitwisselingen tussen Europese partners toelaat. Hoeveel middelen voor deze actie vrijgemaakt worden is nog niet duidelijk. Wel zou het hier gaan om een gedecentraliseerde actie die het Vlaams agentschap Epos beheert onder kernactie 2.

In het voorstel voor de volgende subsidieperiode is een nieuwe actie toegevoegd die kleinschalige uitwisselingen tussen Europese partners toelaat.

Dit voorstel kunnen we vanuit het sociaal-cultureel volwassenenwerk alleen maar toejuichen. In het huidige programma zijn samenwerking en uitwisseling namelijk enkel mogelijk in de marge van een initiatief onder kernactie 1. De meeste sociaal-culturele volwassenenorganisaties sturen medewerkers en vrijwilligers dan ook onder kernactie 1 naar het buitenland voor een opleiding of stage (ofwel: ‘jobshadowing’). Nuttig in het licht van professionalisering, maar jammer genoeg in hoofdzaak een eenzijdig verhaal: van Vlaanderen naar het buitenland. De nood aan kleinschalige uitwisselingen kwam ook duidelijk naar voren in onze bevraging van 2017.

Enkel goed nieuws dus? Het is te zeggen. De voorgestelde stijging in de Erasmus-begroting van 2021 tot 2027 oogt aanlokkelijk, maar een en ander is uiteindelijk afhankelijk van de politieke besluitvorming over de meerjarenbegroting van de Europese Unie. Het is met andere woorden nog af te wachten hoeveel financiële ruimte de lidstaten aan het Europese project willen geven.

Infosessie Erasmus+

Om dit laagdrempelige Europese subsidieprogramma helder te maken, organiseren Socius en Epos een gratis infosessie op maandag 19 november. Concreet gaan we dieper in op de mogelijkheden van kernactie 1 en kernactie 2 binnen het huidige programma van Erasmus+. De indiendata zijn nog niet officieel, maar vallen naar analogie met vorig jaar waarschijnlijk rond 1 februari 2019 (kernactie 1) en 1 maart 2019 (kernactie 2). Wil je graag deelnemen aan deze infosessie? Schrijf je dan hier in.

Stappenplan competenties deelnemers

door

Sinds 1 mei 2018 is Oscar niet langer online. Oscar is een website en tool waarmee je de competenties die je opbouwde in het sociaal-cultureel werk, kon in beeld brengen.

Als je met Oscar werkte, is het belangrijk om de reeds aangemaakte competentiedocumenten zo snel mogelijk te finaliseren zodat de gebruikers ze kunnen veilig stellen. Je kan tot 1 mei al het relevante materiaal, zoals de sjablonen van een cursus of een taak en de aangemaakte lijsten van competenties, downloaden en opslaan via de Oscar-website.

Oscar verdwijnt dan wel binnenkort, maar je kan als organisatie de competenties van je vormingsinitiatieven of van je vrijwilligers wel blijven definiëren en omschrijven. Socius werkte daarom voor jou een stappenplan uit dat je hieronder kan downloaden.

Heb je nog bijkomende vragen? Neem dan contact op met stafmedewerker Ronny Leenknegt (tel.: 02 215 27 08).

Een humanistische kijk op educatie

door

In dit derde blogbericht over de dialoogtekst ‘Rethinking Education. Towards a global common good?’ van UNESCO, kom je meer te weten over de humanistische kijk op leren. Deze visie overstijgt de economisch finaliteit van leren en zet in op competenties en vaardigheden die mensen nodig hebben in een rechtvaardige en duurzame samenleving.

Dit soort van leren is gericht op het ondersteunen en bevorderen van de waardigheid en het welzijn van de mens en dit in relatie tot anderen en tot de natuur.

Het begrip ‘humanisme’ kent een lange traditie in diverse culturen, religies en is het voorwerp van uiteenlopende filosofische interpretaties. Ook heel wat sociaal- culturele organisaties onderschrijven deze visie vanuit hun eigen missie en visie. Maar wat betekent dat, een humanistische kijk op educatie?

Educatie en waarden

Een humanistische kijk op leren vertrekt vanuit de idee dat universele waarden de grondslag zijn van educatieve praktijken. De leerprocessen zijn zowel gericht op het verwerven van kennis, als op de ontwikkeling van competenties in dienst van ‘de mensheid’. Belangrijk in de huidige beleidscontext – Europees en Vlaams – is dat de humanistische benadering educatie verder voert dan haar utilitaire rol die enkel in dienst staat van economische ontwikkeling. De centrale bekommernis van het ‘humanistisch’ leren is niemand uit te sluiten of te marginaliseren.

De economische functies van educatie zijn ongetwijfeld belangrijk, maar het beleid moet verder durven kijken. Educatie gaat ook over respect voor de menselijke waardigheid, en dit als basis voor sociale harmonie in een diverse en duurzame wereld. De humanistische waarden zijn zowel de basis als de finaliteit van educatie: gelijke rechten en sociale rechtvaardigheid, culturele en sociale diversiteit, menselijke solidariteit en een gedeelde verantwoordelijkheid voor een gemeenschappelijke toekomst.

Een geïntegreerde benadering van educatie

Het is belangrijk om sociale, economische en culturele dimensies te integreren bij leren. De idee van een geïntegreerde benadering kwam al voor in het UNESCO-rapport van Jacques Delors ‘Learning. The Treasure Within’ uit 1996. Dit iconische rapport schoof de 4 belangrijkste pijlers van leren naar voor:

  1. Learning to know: een brede algemene kennis, gekoppeld aan de mogelijkheid om in de diepte te werken op een beperkt aantal onderwerpen.
  2. Learning to do: refereert niet alleen naar het verwerven van praktische vaardigheden maar ook naar de competenties die men kan toepassen in diverse situaties en groepen.
  3. Learning to be: het leren dat gericht is op de ontwikkeling van de persoonlijkheid en iemand in staat stelt om te gaan met een groeiende autonomie, beoordelingsvermogen en de persoonlijke verantwoordelijkheid.
  4. Learning to live together: andere mensen verstaan en waarderen, wat leidt tot de erkenning van onderlinge afhankelijkheid. Bij deze laatste benadrukt ‘Rethinking Education’ dat het leren om met elkaar samen te leven gekoppeld is aan duurzaamheid. Daarom gaat het verder dan de traditionele sociale en culturele dimensies van menselijke interactie en heeft het ook aandacht voor de relatie tussen de menselijke samenleving met de natuurlijke omgeving.

Educatie als creatieve kracht

De focus op het belang van het ‘zachte’, ‘overdraagbare’ of het ‘non-cognitieve’ heeft het huidige denken over leerinhouden en -methoden ongetwijfeld verrijkt. De onderliggende en vaak impliciete idee is dat de noodzaak aan creativiteit en ondernemerschap in dienst van een grotere competitiviteit staat. Dit verwijst in de eerste plaats – en vaak exclusief – naar de economische functie van educatie. Maar dit mag de nood aan competenties die individuen en gemeenschappen nodig hebben in veelzijdige dimensies van het menselijk bestaan niet overschaduwen. We moeten inzetten op competenties die bijdragen tot het ’empowerment’ van beide, zowel de mens als de gemeenschap.

Competenties veronderstellen geschikte informatie, inzicht, vaardigheden en waarden om die op een creatieve en verantwoordelijke manier toe te passen in bepaalde situaties en om oplossingen en nieuwe verbindingen te leggen met anderen.

Het gaat om kennis die men gebruikt voor de ontwikkeling van een gemeenschappelijke taal en communicatieve vaardigheden om problemen op te lossen. Het gaat om ontwikkeling van vaardigheden van een hoger niveau zoals logisch denken, analyseren, synthetiseren, afleiden, besluiten, deduceren, induceren en hypothetisch denken. De belangrijkste vaardigheid is de bekwaamheid om informatie kritisch te verwerken. Vanuit deze visie is leren is nooit zo belangrijk geweest als op de dag van vandaag.

Educators beyond the formal sector

Ten slotte moeten we de rol die educatoren in het niet-formele en informele levenslang leren opnieuw bekijken. Zij organiseren het leren in gemeenschapscentra, centra voor technische en beroepsopleidingen, alfabetiseringsprogramma’s, vrijwilligersorganisaties, jeugdgroepen, sportverenigingen en kunstprogramma’s. De waarde van dergelijke leermogelijkheden voor de ontwikkeling en het welzijn van individuen en gemeenschappen is onschatbaar.

De volledige tekst ‘Rethinking Education. Towards a global common good?’ lees je hier.

Europese top kiest voor een socialer Europa

door

De Europese leiders beloven zich in te zetten voor een socialer Europa. Op vrijdag 17 november richtten zij op een speciale ‘sociale top’ in het Zweedse Göteborg officieel de ‘Europese pijler van sociale rechten’ op waarin onder andere het recht op werk, billijk loon en sociale bescherming zijn opgenomen.

Europees Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker liet al eerder weten dat hij zich politiek wil engageren voor een grotere sociale samenhang in de Unie, met gelijke kansen voor iedereen en zonder sociale dumping. Ook Commissaris Marianne Thyssen schaarde zich achter dit initiatief.

Sociaal beleid is een gedeelde Europese bevoegdheid

De verantwoordelijkheid voor werkgelegenheid en sociaal beleid ligt echter vooral bij de nationale overheden. Zij hebben de bevoegdheid voor zaken als minimumloon, onderwijs, gezondheidszorg en sociale zekerheid. De Europese verdragen bepalen dat het sociaal beleid een ‘gedeelde’ bevoegdheid is. De lidstaten kunnen geen maatregelen nemen die afwijken van de Europese wetgeving maar zolang die niet bestaat, zijn de lidstaten vrij om hun eigen beleid te voeren. De lidstaten hebben dus niet getekend voor een reeks concrete wetsvoorstellen.

De 20 maatregelen van de sociale pijler

De sociale pijler omvat 20 maatregelen die gerangschikt zijn in drie categorieën:

  • gelijke kansen en toegang tot de arbeidsmarkt
  • billijke arbeidsvoorwaarden
  • sociale bescherming en inclusie

Het sociaal-cultureel volwassenenwerk en de sociale pijler

Een aantal sociaal-culturele volwassenenorganisaties en Socius hebben dit dossier opgevolgd in 2016 en 2017. Dit concretiseerde zich in het informeren over de inhoud van de voorgestelde maatregelen, het nodige lobbywerk en deelnemen aan het debat, de publieke consultaties en aan de bijeenkomsten van experten. Bepaalde maatregelen van deze sociale pijler resulteren duidelijk in een betere balans tussen arbeid en gezinsleven op Europees niveau.

Socius kreeg via zijn Europese koepelorganisatie EAEA de mogelijkheid om deel te nemen aan de consultatiegesprekken met het middenveld en heeft de focus gelegd op een holistische benadering van leren. In mensentaal: men leert niet exclusief voor de arbeidsmarkt maar ook voor maatschappelijke participatie en persoonlijke ontplooiing. De eerste van de twintig maatregelen over onderwijs, opleiding en een leven lang leren, luidt dan ook: “iedereen heeft recht op hoogwaardige en inclusieve voorzieningen voor onderwijs, opleiding en een leven lang leren om de vaardigheden te verwerven en te onderhouden die nodig zijn om ten volle aan het maatschappelijk leven te kunnen deelnemen en overgangen op de arbeidsmarkt met succes te kunnen opvangen.”

Meer informatie over de sociale pijler vind je op de website van de Europese Commissie.

Sociaal-cultureel werk over de grenzen

door

Heel wat sociaal-cultureel werkers volgen vormingen om hun competenties een boost te geven. Opleidingen of projecten in het buitenland kunnen ook heel wat uitwisseling, frisse ideeën en nieuwe methoden opleveren. Socius vroeg organisaties çavaria, EVA vzw en Vormingplus Limburg naar hun ervaringen op dit vlak.

Els Pieraerts – çavaria

cavariaÇavaria is lid van de Europese koepel van holebi- en transgenderorganisaties, ILGA-Europe, en de Europese transgenderkoepel TGEU. De personeelsleden van çavaria nemen regelmatig deel aan congressen en activiteiten van deze koepels, onder meer dankzij de steun van CJSM voor internationale mobiliteit. De professionalisering van het personeel en het uitbouwen van een professioneel netwerk staan tijdens deze activiteiten centraal.

Een echte meerwaarde?

Heel wat thema’s die belangrijk zijn voor de werking rond holebi’s en transgenders in Vlaanderen worden verder verdiept door uitwisseling met Europese collega’s en experten. Voorbeelden hiervan zijn de werking rond asielzoekers, zorg voor oudere holebi’s en transgenders en het ondersteunen van kinderen die transgender, genderzoekende of gendervariant zijn.

En de toekomst?

Ondanks vele mooie verwezenlijkingen is er nog steeds werk rond de aanvaarding en het welzijn van holebi’s en transgenders in Vlaanderen, maar çavaria vindt het belangrijk om ook in te zetten op internationale solidariteit. Naar aanleiding van de 40ste verjaardag van çavaria in 2017, neemt de organisatie het initiatief om haar internationale werking verder uit te breiden. Deze plannen gaan van het sensibiliseren en vormen van NGO’s die actief zijn in het zuiden tot samenwerking met organisaties en activisten in landen binnen en buiten Europa. Met hen wil çavaria projecten opzetten rond seksuele diversiteit en genderdiversiteit die ook een nieuwe kans bieden tot professionalisering in het buitenland. De inhoud van deze projecten en de specifieke noden worden in de eerste plaats bepaald door de partner. Het biedt çavaria de kans om haar expertise te vergroten rond de situatie van holebi’s en transgenders in bepaalde delen van de wereld en de soms heel andere invulling die er gegeven wordt aan genderdiversiteit en seksuele diversiteit. Verder staat in de projecten uitwisseling tussen de partners centraal waarbij we van elkaars goede praktijken kunnen leren en zo bijdragen aan elkaars professionalisering.

Melanie Jaecques – EVA vzw

Logo EVA vzwEVA werkt al verschillende jaren samen met buitenlandse partnerorganisaties dankzij enkele Europese programma’s. Onder Erasmus+ (het vroegere Grundtvig) werden 3 projecten van 2 jaar goedgekeurd die ons in staat stellen om workshops te volgen in het buitenland en aan ‘jobshadowing’ te doen bij buitenlandse collega’s. Tijdens het project dat afliep in 2016 stond de professionalisering van het team centraal. Workshops rond vrijwilligerswerking, communicatie, eventmanagement, … leverden ons heel veel nieuwe inzichten op om onze werking professioneler te maken en te leren van goede praktijkvoorbeelden van collega’s. Zo konden we bijvoorbeeld deelnemen aan een beurs die onze Nederlandse collega’s organiseerden, een vegfest van de Duitse collega’s, een training rond online communicatie in het Verenigd Koninkrijk, …

Anderzijds kwamen ook collega’s uit het buitenland bij ons op bezoek om meer te leren over de werking van EVA. De contacten die dan gelegd worden, blijven ook meestal nadien bestaan. En er wordt geregeld gemaild, gebeld of geskyped met onze buitenlandse collega’s om raad te vragen of bepaalde zaken af te toetsen.

Samen met onze partnerorganisaties in Oostenrijk, Duitsland en Nederland realiseerde EVA het project ‘Vegucation’. Dit initiatief kaderde binnen het Leonardo-project en had als doel een curriculum te ontwikkelen voor koks en koks in spe. We merkten, net als onze collega’s, dat chefs vaak een heel gebrekkige kennis hebben rond plantaardige voeding en dat er bijgevolg weinig kwalitatieve plantaardige gerechten te vinden zijn op hun menukaart. Tijdens dit project ontwikkelden we samen een opleiding en handboeken om daar verandering in te brengen. Het project is ondertussen afgelopen maar wordt door EVA wel verdergezet met andere werkingsmiddelen. Verschillende scholen en onderwijsinstellingen gebruiken de materialen die ontwikkeld werden en we blijven koks en toekomstige koks inspireren en kennis bijbrengen.

Een echte meerwaarde?

EVA is de enige organisatie in België die als hoofddoel heeft plantaardige voeding toegankelijker te maken. Ondanks de successen die we geboekt hebben met campagnes zoals Donderdag Veggiedag hebben we ook nog veel te leren. Door het specifieke onderwerp waarrond we werken, is het vaak moeilijk om te rade te gaan bij andere organisaties in België. Onze collega’s in het buitenland hebben echter te maken met dezelfde opportuniteiten, uitdagingen en maatschappelijke evoluties. Door contacten te leggen en elkaar te ontmoeten kunnen we leren van elkaars successen en fouten. Medewerkers die de grenzen oversteken brengen nieuwe ideeën en inzichten mee naar de eigen organisatie. Bovendien is het belangrijk om te weten dat je als maatschappelijke organisatie niet alleen staat en dat er ook buiten de landsgrenzen van alles gebeurt en dat je samen met buitenlandse partners voor verandering zorgt die ver over de eigen landsgrenzen reikt.

Tips?

Voor workshops die echt aansluiten op de noden van de organisatie is het van belang om de juiste partners te vinden. De workshop moet algemeen genoeg zijn voor verschillende deelnemers maar ook specifiek genoeg om er nadien echt mee aan de slag te gaan.

Daarnaast moet ook iemand binnen de organisatie de tijd en verantwoordelijkheid krijgen om het project van begin tot einde op te volgen. Zo haal je er het maximum uit en zorg je ervoor dat een leermobiliteit niet stopt bij de persoon die naar het buitenland geweest is. De voorbereiding van die persoon, en het terugbrengen van de info naar het hele team, de vrijwilligers en de doelgroepen van de organisatie zijn immers net zo cruciaal.

“Iemand binnen de organisatie moet de tijd en verantwoordelijkheid krijgen om het project van begin tot einde op te volgen.”

Ook het indienen van een aanvraag is iets wat gedragen moet worden door het hele team. Dit bereid je ook best voor met de input van verschillende mensen. Bekijk als team welke noden ervaren worden en hoe je daar een antwoord op kan geven via een Europees subsidieproject. Het schrijven van de subsidie is ook een hele klus, maar gelukkig kan je hulp en advies krijgen bij het Nationaal Agentschap en bij Ryckevelde vzw.

En de toekomst?

EVA wil haar werknemers en vrijwilligers een ‘Europees gevoel’ mee geven. We werken niet op een eilandje en willen op de hoogte blijven van ontwikkelingen en tendensen in het buitenland. Door contacten te leggen met organisaties en personen binnen deze organisaties werken we met een open geest, leren we constant bij en beperken ons niet tot wat enkel in België gebeurt. We willen in de toekomst nog nauwer gaan samenwerken met onze buitenlandse collega’s en misschien wel gemeenschappelijke campagnes uitwerken. Een voorbeeld is de beurs ‘Veggieworld’ die door onze partners in het buitenland in verschillende landen georganiseerd werd en een groot succes was. EVA zal in oktober 2017 ook een Veggieworld in België organiseren volgens hetzelfde concept. We willen de contacten die we hebben de komende jaren verder verdiepen en ook nieuwe contacten leggen met organisaties waar we nog niet eerder contact mee hadden.

Daarnaast bundelen we de krachten met andere organisaties en lobbyen we op Europees niveau voor duidelijke etikettering en benaming van vegetarische en vegan producten. Het V-label dat je op steeds meer verpakkingen ziet is een Europees label dat door de verschillende partnerorganisaties toegekend wordt aan producenten van vegetarische en vegan producten. De producenten betalen hier een jaarlijkse bijdrage voor.

Kathleen Haesen – Vormingplus Limburg 

VPLimburgBinnen ons project ‘Naar een innovatief en maatschappijgericht vormingsaanbod’ wilden we ons vooral toespitsen op twee uitdagingen die we momenteel ervaren binnen onze organisatie. Enerzijds willen we meer inzetten op maatschappelijke vorming en op onze laboratoriumrol. Anderzijds willen we extra middelen en uren inzetten op het bereiken van specifieke doelgroepen.

In ons project volgden twee vormingswerkers een opleiding waarbij ze kennis en knowhow konden verwerven. We richtten ons vooral op de methode van storytelling en het begeleiden van veranderingsprocessen. Onze twee collega’s namen deel aan de vorming ‘Inspiring teaching, training and facilitation’ en aan de train the trainer-sessie ‘Digital storytelling’, beiden in Kopenhagen. Na de vorming organiseerden we infosessies voor onze collega’s, en gingen we met de geleerde methodieken aan de slag in onze vormingen en met onze vrijwilligers.

Een echte meerwaarde?

De twee collega’s die deelnamen aan ‘Erasmus+’ gaven vooral aan dat ze met heel veel energie voor hun job zijn teruggekeerd. Je reflecteert tijdens zo’n internationale uitwisseling voortdurend over je eigen job en je krijgt er een andere kijk op. Je leert nieuwe werkvormen kennen die je kan gebruiken in je vormingen en verdiept ook je eigen competenties. Ten slotte is het heel boeiend om met vormingswerkers uit Europa contacten te leggen en samen na te denken over gemeenschappelijke uitdagingen.

“Je reflecteert tijdens zo’n internationale uitwisseling voortdurend over je eigen job en je krijgt er een andere kijk op.”

Leerpunten?

We merkten vooral dat je in een ‘Erasmus+’-project, ook al is het een klein project zoals het onze, toch veel tijd investeert. Een goede afweging tussen je ‘Erasmus+’-project en je job als vormingswerker is dan ook nodig. In de toekomst willen we dan ook meer tijd nemen om ons project op voorhand al goed in te kaderen in onze organisatie en nog beter na te denken over mogelijke vormen van disseminatie achteraf.

We merkten ook dat binnen ‘Erasmus+’ de focus nog vaak ligt op onderwijs. Het sociaal-cultureel werkveld in België is ook vrij uniek in Europa. Je moet bijgevolg zelf goed op zoek gaan naar vormingen of projecten die binnen ons sociaal-cultureel werkveld passen. Ook tijdens de vorming is het nodig om voortdurend de reflectie naar ons eigen werkveld te maken. We merken wel dat hiervoor enorm veel interesse en waardering is.

En de toekomst?

We hopen in de toekomst te kunnen inzetten op een internationaal project dat verder gaat dan enkel een vorming volgen in een internationale groep. Een project waarin we met een aantal gelijkaardige partners kunnen samenwerken en uitwisselen binnen Europa. Hiervoor willen we eerst mogelijke partners en het werkveld binnen Europa verder verkennen.

We hopen dat het in de toekomst mogelijk wordt om ook op een kleinschalige manier samen te werken en uit te wisselen met partners in Europa. In ons huidig project hebben we enkel een vorming gevolgd, waar uitwisseling uiteraard wel een plaats heeft. Maar een concreet uitwisselingsproject lijkt enkel te kunnen als het vrij groot wordt aangepakt, en er dus ook veel tijd in gestoken wordt.

Ondersteuning door Socius

Wil je graag internationaal gaan, maar weet je niet waar te beginnen? Heb je hulp nodig bij het uitpluizen van subsidieprogramma’s of bij het opstellen van een dossier? Socius ondersteunt en begeleidt erkende sociaal-culturele organisaties die een aanvraag willen indienen met informatie op de website, vormingen en begeleidingen. Klik hier voor meer informatie of neem contact op met Ronny Leenknegt.

Dit artikel verscheen eerder in het Socius-magazine 2017.

De parlementen van België en hun internationale bevoegdheden

door

Een nieuwe brochure van het Vlaams Parlement wil in vogelvlucht en in een begrijpelijke taal een inzicht geven in de bevoegdheidsverdeling in het federale België.

De brochure legt ook nadruk op de bevoegdheid van elk van deze parlementen inzake internationale aangelegenheden. Belangrijk voor iedereen die het Europese beleid opvolgt en wil weten hoe Vlaanderen en België daarin optreden.

 Je kan je de brochure hier raadplegen.

State of the Union van Jean-Claude Juncker

door

Op woensdag 13 september gaf de voorzitter van de Europese Commissie Jean-Claude Juncker zijn ‘State of de Union’. Eerder had hij ook beloofd om rond dezelfde tijd zijn voorstellen voor de toekomst van de Europese Unie uit de doeken te doen en stelde de Europese Commissie vijf scenario’s voor de toekomst van Europa voor.

Volgens Juncker zijn er wat de toekomst van Europa betreft twee fundamentele keuzes: ofwel wil Europa samenwerken rond een positieve agenda ofwel trekken de landen van de Unie zich terug in hun eigen hoekje. De voorkeur van Juncker gaat duidelijk uit naar de eerste optie. Een positieve agenda helpt volgens hem om een Europa te creëren dat voldoende bescherming biedt, ons sterker maakt en verdedigt.

Juncker wijst op de heropleving van de Europese economie en benadrukt dat de Europese Commissie, het Europees Parlement en de Raad nog 16 maanden hebben om beslissingen te nemen en die te realiseren.

De fundamentele keuze is er een voor een meer eengemaakt, een sterker en een democratischer Europa.

Europa meer één en sterker tegen 2025

De voorstellen van Juncker zijn niet min:

  • Alle lidstaten moeten toetreden tot de eurozone.
  • Een aantal beslissingen in de Europese Raad moet genomen worden met een gekwalificeerde meerderheid (dit betekent dat 55% van de lidstaten beslissen op voorwaarde dat ze 65% van de Europese inwoners vertegenwoordigen). Als voorbeeld geeft de voorzitter een aantal economische dossiers en de digitale industrie.
  • In het kader van een sterkere economische en monetaire unie wordt gepleit voor een Europese minister voor Economie en Financiën.
  • De strijd tegen het terrorisme wordt versterkt. Juncker pleit voor een Europese inlichtingeneenheid en een volwaardige Europese defensie-unie tegen 2025.
  • Europa moet in de toekomst enkel beslissingen over de dingen die er toe doen en dit zonder elk aspect in het dagelijkse leven van de mensen te willen reguleren.
  • De Europese Commissie stelt ook voor om de Schengenzone en dus de buitengrenzen van Europa uit te breiden. Op zeer korte termijn worden Bulgarije en Roemenië in de Schengenzone opgenomen terwijl Kroatië de volgende lidstaat is die in aanmerking komt.

Een democratischer Europa

  • Een nieuw voorstel van de Europese Commissie regelt de financiering van politieke partijen en stichtingen.
  • Heel controversieel is het voorstel om transnationale lijsten op te stellen voor het Europees Parlement. Dit zou zorgen voor meer Europese en meer democratische verkiezingen.
  • Belangrijk is ook het inzicht dat de toekomst van Europa niet langer per decreet kan geregeld worden maar dat nationale parlementen en de civiele samenleving meer in het debat worden betrokken. Zo stelde de Franse president Macron voor om in 2018 democratische conventies in Europa te organiseren.

Vrijheid, gelijkheid en gerechtigheid

Volgens Jean-Claude Juncker is Europa ook meer dan een eengemaakte markt. Hij benadrukt dat Europa in de eerste plaats staat voor waarden waarvan hij er drie naar voor schuift: vrijheid, gelijkheid en gerechtigheid.

Vrijheid slaat op de vrijheid van meningsuiting en is een duidelijke stellingname tegen onderdrukking en dictatuur. Vrijheid is niet permanent verworven en het noopt de Europese Unie er voortdurend voor te vechten.

Tegen november 2017 moet de ‘European Pillar of Social Rights’ landen om een vuist te maken tegen de sociale uitsluiting en de sociale dumping in Europa. Er is geen plaats in Europa voor tweederangsburgers, tweederangsarbeiders en ook de consumenten hebben recht op voedingsmiddelen van gelijke kwaliteit en prijs. Alle lidstaten moeten ook de uitspraken van het Europese Hof volgen of de ‘kracht van de wet’ moet het ‘recht van de sterkste’ als principe vervangen. West- en Oost-Europese landen moeten dichter bij elkaar komen.

Prioriteiten voor Europa

Juncker schuift ook vijf prioriteiten naar voor:

  1. De Europese handelsagenda wordt versterkt o.a. door het starten van de onderhandelingen met Australië en Nieuw-Zeeland die gefinaliseerd worden in handelsakkoorden voor het einde van het huidig mandaat (2019).
  2. De Europese industrie wordt sterker en kan beter de concurrentie aan.
  3. Europa neemt het voortouw in de strijd tegen de klimaatverandering.
  4. Er is nood aan betere digitale bescherming van de Europese burgers. Nieuwe regelgeving zal ervoor zorgen dat onze intellectuele eigendom, de culturele diversiteit en de persoonsgegevens beter beschermd zijn.
  5. De migratie heeft voor veel controverse binnen Europa gezorgd maar het is belangrijk dat Europa zich in de toekomst blijft openstellen voor vluchtelingen die in gevaar zijn. Europa moet het continent van de solidariteit blijven.

Solidariteit en het belang van de civiele samenleving

Een hele boterham. Sommige plannen klinken vertrouwd in de oren, andere zijn gedurfd of zelfs controversieel. De Europese Commissie speelt haar initiatiefrecht uit en het is aan de Raad om in de nabije toekomst beslissingen te nemen. We onthouden vooral dat Europa het continent van de solidariteit moet blijven en dat de toekomst van Europa het resultaat moet zijn van een democratisch debat waarin het middenveld een belangrijke rol speelt.

 De volledige toespraak van Jean-Claude Juncker kan je hier vinden.

Duurzaam denken over educatie

door

De UNESCO, een mondiale speler op vlak van educatief beleid, publiceerde onlangs de inspirerende en toekomstgerichte dialoogtekst ‘Rethinking Education. Towards a global common good?’. De tekst getuigt van een brede visie op levenslang leren. In een eerste blogbericht ‘Groots denken over educatie’ gingen we dieper in op de voornaamste uitgangspunten over levenslang leren. Maar hoe bekijkt UNESCO de rol van educatie bij duurzame ontwikkeling?

Agenda 2030

Europa ziet vaak de concurrentie en de economische groei als enige sturende elementen in het educatieve beleid. De UNESCO daarentegen, koppelt haar educatief beleid aan de ‘Agenda 2030’ of de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen van de VN voor 2030. Hier komt dan vooral doelstelling 4 (‘Kwalitatief onderwijs’) in het vizier. De UNESCO wil dat het educatief beleid rekening houdt met duurzame menselijke en sociale ontwikkeling en definieert duurzaamheid als “elke verantwoordelijke actie van zowel individuen als gemeenschappen in de richting van een betere toekomst voor iedereen, zowel lokaal als globaal”.

“UNESCO wil dat het educatief beleid rekening houdt met duurzame menselijke en sociale ontwikkeling.”

De bepalende elementen voor sociaal-economische ontwikkeling en dus ook voor het beleid over levenslang leren zijn sociale rechtvaardigheid en de zorg voor de omgeving en het milieu. Door de toegenomen onderlinge afhankelijkheid moet gekozen worden voor aangepaste en dus meer complexe oplossingen voor de ecologische uitdagingen: een ongebreidelde economische groei en consumptie, de groeiende ongelijkheid, de toepassing van mensenrechten, het aanpakken van klimaatverandering, het leren leven met een diversiteit aan wereldvisies, enz.

Groei is breder dan economische groei

Lange tijd werd gedacht dat groei gelijk stond aan economische groei. Deze groei zou op termijn positieve effecten genereren en een toename van het algemeen welzijn. Een en ander werkte een ongebreidelde groei en de overexploitatie van natuurlijke gebieden in de hand. De klimaatsverandering gaf op haar beurt aanleiding tot natuurrampen waarbij vooral de armere landen in de risicozone werden gedrongen.

Uit de cijfers van de UNESCO blijkt dat in de tweede helft van de twintigste eeuw het verbruik van water op wereldvlak is verdubbeld. Voedselproductie en –consumptie stegen tot een factor 2,5, terwijl het houtverbruik verdrievoudigde. Ook de wereldbevolking nam drastisch toe. Schatting is dat er in 2025 meer dan 8 miljard mensen op de wereld zullen zijn en dat in 2050 zo’n 80 procent van de bevolking in de stedelijke regio’s zal wonen.

Educatie zorgt voor empowerment

Educatie moet dus haar doelstellingen bijstellen met het oog op een duurzame menselijke en sociale ontwikkeling. Hierbij staan de aspecten leefbaarheid en gelijkheid centraal. Educatie helpt burgers om zich aan te passen aan sociale en economische veranderingen op lokaal en globaal niveau.

“Educatie kan de motor zijn van een duurzame ontwikkeling.”

Maar educatie moet ook meer ambitie hebben. Leren in al zijn vormen kan ook gericht zijn op ’empowerment’ waarbij dat leren een hulpmiddel wordt dat burgers in staat stelt om actief deel te nemen aan een gemeenschap, problemen op te lossen, creatief te zijn en te leven in harmonie met de natuur. Kortom educatie kan de motor zijn van een duurzame ontwikkeling en bijgevolg de sleutel tot een betere wereld voor iedereen.

Leren geeft maatschappelijke betekenis

Het duurzame ontwikkelingsdoel 4 eist een kwalitatief onderwijs. Dit vertaalt zich in ‘een leren’ dat betekenisvol en relevant is in diverse gemeenschappen in de wereld. Dit impliceert volgens de UNESCO dat de finaliteit van het leren moet reflecteren wat in elke cultuur en gemeenschap nodig is om te leven in waardigheid. Educatie als een gemeenschappelijk goed heeft aandacht voor diversiteit en is in staat om ook de stem te horen en te vertolken van die groepen die vaak niet gehoord worden in een gemeenschap.

Lees de volledige tekst ‘Rethinking Education. Towards a global common good?’: Rethinking Education Unesco.